به گزارش نسیم خنداب به نقل از دیار آفتاب؛ خیلی دور نیست آن روزهایی که «فرزند کمتر زندگی بهتر» حرف اول تمام تابلوها و بنرهای تبلیغاتی از کوچه و خیابان گرفته تا روی محصولات داخلی و خارجی و حتی پیام‌های بازرگانی صداوسیما بود! آن روزهایی که وقتی پای صحبت کارشناسان در محافل مختلف می‌نشستی حرف از ازدیاد جمعیت و مضرات آن برای کره خاکی و بعد هم آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی آن در جامعه سخن می‌گفتند؛ دانسته یا نادانسته از آنکه این نسخه برای سست کردن پایه‌های اجتماعی جامعه ایران پیچیده شده است ولی در آن‌طرف مرزها و برای غربی‌ها به شکل دیگری رقم می‌خورد!
سیاست‌هایی که به اذعان کارشناسان جمعیت نقشه شوم تحدید نسل‌ها را در سر می‌پروراند و باید اعتراف کرد که بسیار هم موفق شد تا جایی که حتی اگر کسی در جامعه صاحب فرزند سوم یا بیشتر از آن می‌شد گویی از منظر اجتماعی دچار اشتباهی نابخشودنی شده بود.
از اواخر دهه ۶۰ و هم‌زمان با روی کار آمدن دولت سازندگی و تمرکز بر توسعه اقتصادی، شاهد تغییر جهت‌گیری‌ها در حوزه جمعیت بودیم، در آن سال‌ها مسئولان وقت با اعلام اینکه در صورت ادامه روند افزایش جمعیت، کشور با بحران‌های مختلفی مواجه خواهد شد، برای حل این موضوع سیاست تعدیل موالید را تحت تأثیر برنامه‌ی سازمان‌های بین‌المللی کلید زدند.
نتیجه فاجعه‌بار این برنامه سه دهه بعد خود را نشان داد و کاهش نرخ باروری به زیر نرخ جایگزینی باعث شد تا به روایت آمارها نرخ باروری در ایران از دهه ۶۰ تا ۹۰ (میانه سال‌های ۱۳۶۵-۱۳۹۵) دچار سقوط وحشتناکی شده و از عدد ۶.۵ فرزند به عدد ۱.۶ فرزند برسد تا ایران یکی از کشورهای رکورد دار سرعت کاهش نرخ باروری در سه دهه گذشته باشد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با بیان اینکه در حال حاضر تمام شاخص‌های جمعیتی ایران در وضعیت هشدار قرار گرفته‌اند، می‌گوید: امید است دولت سیزدهم حمایت از فرزندآوری را در دستور کار قرار دهد و به مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره طرح جوانی جمعیت توجه ویژه کند؛ چراکه در صورت غفلت، در هشت سال آینده پنجره طلایی جمعیت در کشور را از دست می‌دهیم و دیگر کاری از دست‌مان برنمی‌آید.
بنابر اظهارات دبیر مرکز مطالعات جمعیت، نرخ باروری در کلان‌شهرها کمتر از ۱.۵ فرزند است به‌طوری‌که نرخ باروری در تهران حدود ۱.۴ فرزند به ازای هر زن است. همچنین استان‌هایی مانند گیلان، مازندران و مرکزی با نرخ باروری حدود ۱.۱ فرزند، پایین‌ترین نرخ باروری کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
استان مرکزی رتبه سوم کاهش جمعیت کشور را دارد/ نرخ باروری در استان مرکزی به کمتر از یک و نیم رسیده است
نایب‌رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید: نرخ باروری در ایران در سال ۹۹ به ۶ دهم رسیده است که این رقم در ۵۰ سال گذشته پایین‌ترین نرخ بوده است و در این بین استان مرکزی رتبه سوم کاهش رشد جمعیت را به خود اختصاص داده است.
نظری مدیرگروه سلامت و خانواده مرکز بهداشت استان مرکزی با بیان اینکه هم‌اکنون در استان مرکزی تعداد فرزندانی که بانوان به دنیا می‌آورند یا همان نرخ باروری یک و سه‌دهم درصد است می‌افزاید: نرخ جانشینی جمعیت را ۲ و یک‌دهم درصد است و بر اساس نرخ جانشینی یک خانم باید به‌جای خود ۲ فرزند به جمعیت کشور اضافه کند که اکنون این آمار خیلی کمتر از این رقم است و این زنگ هشدار است.
وی ادامه داد: استان مرکزی از نظر نرخ باروری رتبه ششم را در سطح کشور به خود اختصاص داده است و یک‌هزار فرزند سال گذشته نسبت به سال قبل از آن در این استان متولدشده‌اند و نرخ موالید در این مدت در استان ۱۶ و چهار دهم درصد کاهش‌یافته است.
نظری اظهار داشت: شهرستان کمیجان با یک و ۹۳ دهم درصد بیشترین نرخ سالمندی و تفرش با یک و ۹ صدم درصد کمترین نرخ باروری را در استان به خود اختصاص داده است.
استان مرکزی سال ۹۸ بعد از گیلان و مازندران سومین استان سالمند کشور معرفی‌شده و در سال گذشته با کاهش موالید (حدود یک هزار تولد کمتر)، جایگاه استان دوم پیر کشور را از آن خود کرد، با این حال فاصله بین ازدواج و فرزند آوری در کشور پنج سال شده است که این فاصله خوشایند نیست و باید به کمتر از دو یا سه سال کاهش یابد.
استان مرکزی در آستانه تله جمعیتی است/ این اتفاق پیری غیرقابل بازگشت را به همراه دارد
مخلص‌الائمه استاندار مرکزی نیز چندی قبل با اشاره به وضعیت جمعیت استان گفت: استان مرکزی در مرز قرار گرفتن در تله جمعیتی است و متأسفانه جزو استان‌هایی است که شاخص رشد جمعیت و نرخ باروری در استان پایین است، ۳ استان در کشور در این تله جمعیتی قرار گرفتند که شرایط آن‌ها دیگر به شرایط قبل برنمی‌گردد و مسیر پیر شدن را به‌طور کامل سپری می‌کنند.
وی تأکید کرد: با توجه به اینکه استان مرکزی در مرز قرار گرفتن در این تله جمعیتی است، اگر این اتفاق بیفتد برای استان مرکزی که استانی صنعتی، کشاورزی و قطب اقتصاد کشور و در آینده قطب علم و فناوری است یک فاجعه به بار می‌آید،
استان مرکزی دومین استان پیر کشور
معاون توان‌بخشی اداره کل بهزیستی استان مرکزی نیز می گوید: حدود ۱۳ درصد جمعیت استان به مرحله پیری رسیده است و این منطقه در رده‌بندی سالمندی جایگاه دوم کشور را دارد.
به گفته این مقام مسئول سالمندی طبق تعاریف موجود به جمعیت ۶۰ سال به بالا اطلاق می‌شود و هرم جمعیتی کشور به سمت میانسالی و پیری در حرکت است.
استان مرکزی در زمینه رشد جمعیت وضعیت مطلوبی ندارد
نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی اما در طول سالیان اخیر همواره نسبت به وضعیت نامطلوب رشد جمعیت و نرخ پایین باروری در استان هشدار داده و تأکید می کند: متأسفانه استان مرکزی در زمینه رشد جمعیت وضعیت مطلوبی ندارد و اگر در این زمینه غفلت صورت گیرد شرایط بحرانی خواهد شد و همه در این خصوص مسئولیت دارند.
دری نجف‌آبادی خاطرنشان کرد: متأسفانه استان مرکزی شرایط خوبی در نرخ باروری و جمعیت ندارد و بعد از گیلان پیرترین استان کشور است و در شـرایط عادی باید نرخ باروری این خطه ۲ و ۶ دهم باید اما اکنون حدود یک و پنج‌دهم است و این مهم بسیار نامطلوب است.
جلوی ضرر از هرکجا گرفته شود منفعت است!
آسیب‌های ناشی از این کاهش شدید جمعیتی و نرخ باروری غیرقابل‌باور در طول این سال‌ها، پیری نسل‌ها و کاهش نیروی اجتماعی فعال در جامعه امروز و مهم‌تر از آن آینده است، آنچه سبب ابراز نگرانی شدید مقام معظم رهبری شده و سیاست‌های ۱۴ گانه ای را در همین راستا به جامعه و من‌جمله مسئولان ابلاغ کردند.
از ۱۴ ماده سیاست‌های ابلاغی در این زمینه ۶ ماده به‌صورت مستقیم به وزارت بهداشت مربوط می‌شود و بندهای دیگر به سایر نهادهای مرتبط بافرهنگ، اقتصاد و امنیت مرتبط است و این بدان معناست که تمام نهادهایی که در تغییر فرهنگ عمومی و سبک زندگی «فرزند کمتر، زندگی بهتر» نقش داشته‌اند در اجرای این سیاست‌های جمعیتی ابلاغ‌شده، دخیل هستند.
علی‌رغم هشدارهای رهبر انقلاب مبنی بر اهمیت موضوع نیاز جمعیتی کشور و تدوین سیاست‌های جمعیتی اما در طول سال‌های گذشته بی‌توجهی دولت‌ها و دستگاه‌های سیاست‌گذار باعث شد برنامه «تعدیل موالید» را به «تحدید نسل» یا بهتر است بگوییم «تهدید نسل» تبدیل شود، حتی بعضاً تفکراتی غرب‌زده با شدت بیشتری بر اجرای برنامه‌های خود پافشاری کرده و از تصویب و در مسیر اجرای قوانین تحقق‌بخش این سیاست‌های ابلاغی مقاومت می‌کنند.
اهمیت موضوع جمعیت در آینده کشورها در موضوعاتی همچون اقتصاد و تأمین نیروی کار و مقوله‌های امنیتی و اجتماعی دیگر به حدی است که نمی‌شود به‌راحتی از کنار آن گذشت و امروزه در کشورهای مختلف ازجمله در غرب اتخاذ سیاست‌های تشویق فرزند آوری نشان‌دهنده این اهمیت است.
نرخ جایگزینی یعنی میزان کلی باروری که منجر به جبران جمعیت درگذشته با جمعیت جدید می‌شود، درحالی‌که میانگین نرخ جایگزینی در جهان ۲.۳۳ ثبت‌شده، در کشورمان اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت با رقم ۱.۷ مواجه هستیم که رتبه ۱۷۲ در جهان را برایمان رقم‌زده است.
رهبر انقلاب در ۲۴ مردادماه ۹۸ در جمع تشکل‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه‌ی خانواده ضمن انتقاد از این موضوع می‌فرمایند: «الآن آمار فرزند آوری ما به‌قدر جانشینی هم نیست، یعنی کمتر از جانشینی است، الآن این‌جوری است. این معنایش این است که ما تا سی سال دیگر یک جامعه پیر داشته باشیم. خطر بزرگی است، این از همه خطرات بزرگ‌تر است. این خیلی مهم است. این احتیاج به تلاش و کار دارد. مسلماً راه‌هایی هم وجود دارد برای اینکه بشود این را درست کرد؛ باید بنشینید این راه‌ها را پیدا کنید.»
باید اذعان داشت کاهش نرخ باروری در ایران و به‌تبع آن کاهش جمعیت علاوه بر مشکلات بسیاری که برای جامعه ایرانی در سال‌های پیش رو به همراه خواهد آورد آسیب‌های سیاسی، اجتماعی، امنیتی و حتی اقتصادی بسیاری هم به دنبال دارد، حال ضروری است مسئولان کشور و حتی استانی در اسرع وقت تصمیمات مؤثری را در این زمینه اتخاذ کنند تا شرایط کشور از مرزهای بحران کاهش جمعیت فاصله بگیرد، هرچند فرصت‌های زیادی ازدست‌رفته است اما به‌قول‌معروف «جلوی ضرر از هرکجا گرفته شود منفعت است!»
انتهای پیام/
