به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«نسبم خنداب» به نقل از خبرنگار شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، هفته گذشته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در جلسه گزارش احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با انتقاد تند از خلف وعده دولت گفت: چطور شد به جای کالابرگ الکترونیک، سبد کالا اعلام کردید؟ این ادامه راه غلط گذشته است. قانون برنامه هفتم و بودجه صراحتاً کالابرگ را الزامی کرده. آیا سخنگو بدون هماهنگی دولت صحبت کرده؟ این خلاف قانون است!
سخنگوی دولت: سبد کالا برای ۷ دهک؛ ۵۰۰ هزار تومان برای ۳ دهک اول
فاطمه مهاجرانی در ۱۸ آبان اعلام کرد: منابع تأمین شده و به جای کالابرگ، سبد کالا اجرا می‌شود. ۳ دهک اول نفری ۵۰۰ هزار تومان و ۴ دهک بعدی نفری ۳۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.» این در حالی است که مجلس و دولت پیش‌تر بر کالابرگ الکترونیک توافق کرده بودند.
وزیر تعاون پاسخ مبهم داد: «احتمالاً سخنگو خبر تأمین اعتبار را گفت»
میدری در پاسخ به قالیباف گفت: سازمان برنامه منابع را تأمین کرده، احتمالاً سخنگو می‌خواست خبر تأمین اعتبار را بدهد. اما قالیباف تأکید کرد: ما از تأمین اعتبار خبر داریم، مشکل عدم اجرای قانون است. معیشت مردم اولویت ماست، باید قدرت خرید در برابر تورم ۳۸.۹ درصدی حفظ شود.
کالابرگ الکترونیک به عنوان بزرگ‌ترین طرح حمایتی طراحی شده تا تورم را مهار کند. در مرحله اول، بیش از ۲۰.۹ میلیون خانوار (حدود ۶۰ میلیون نفر) تحت پوشش قرار گرفتند.
- ۳ دهک اول: نفری ۵۰۰ هزار تومان اعتبار
- دهک ۴ تا ۷: نفری ۳۵۰ هزار تومان
این اعتبار برای خرید کالاهای اساسی با قیمت ثابت است و از هدررفت یارانه جلوگیری می‌کند. اما عدم اجرای منظم و تغییر به سبد کالا، اعتماد عمومی را تضعیف کرده است.
حذف ۲۷ میلیون یارانه‌بگیر تا پایان سال؛ فشار معیشتی بیشتر
وزارت تعاون اعلام کرد: برای تأمین اعتبار کالابرگ، ماهانه ۳ میلیون نفر از یارانه‌بگیران حذف می‌شوند یعنی تا پایان سال ۲۷ میلیون نفر از حمایت خارج می‌شوند! این سیاست بدون وسع‌سنجی دقیق انجام می‌شود و خانوارهای متوسط را نیز در بر می‌گیرد.
قالیباف: حذف یارانه باید دقیق باشد، نه با عدد ثابت!
رئیس مجلس هشدار داد: حذف یارانه‌بگیران باید با وسع‌سنجی دقیق باشد، نه با اعداد ثابت. این کار عدالت اجتماعی را نابود می‌کند و فشار معیشتی را چند برابر می‌کند.
وی تأکید کرد: سبد کالا همان راه غلط گذشته است. باید کالابرگ الکترونیک اجرا شود.
تورم ۳۸.۹ درصدی؛ سفره مردم در خطر کوچک‌تر شدن
بانک مرکزی تورم را ۳۸.۹ درصد اعلام کرد. در این شرایط:
- قدرت خرید خانوارها نابود شده
- دهک‌های پایین دسترسی به کالاهای اساسی ندارند
- کالابرگ می‌توانست ضربه‌گیر باشد
اما تغییر مسیر به سبد کالا و حذف گسترده یارانه، سفره مردم را کوچک‌تر می‌کند.
ابعاد اجتماعی: از اعتماد عمومی تا شکاف طبقاتی
اجرای طرح کالابرگ الکترونیک از نگاه کارشناسان می‌توانست نقطه عطفی در سیاست‌های حمایتی دولت باشد؛ طرحی که با هدف افزایش اعتماد عمومی، کاهش شکاف طبقاتی و تقویت تاب‌آوری اقتصادی جامعه طراحی شده بود. این ابزار قرار بود یارانه‌ها را به‌صورت هدفمند به کالاهای اساسی هدایت کند و از هدررفت منابع جلوگیری نماید.
با این حال، جدال میان دولت و مجلس و نبود شفافیت در تأمین منابع مالی، کالابرگ را به وعده‌ای نیمه‌تمام بدل کرد. در همین شرایط، جایگزینی آن با سبد کالا موجی از انتقادها را برانگیخت. کارشناسان اقتصادی معتقدند سبد کالا همان مشکلات گذشته را تکرار می‌کند؛ از جمله هدررفت یارانه‌ها، افزایش احتمال سوءاستفاده و فساد و بی‌اثر شدن سیاست‌های حمایتی.
به باور آنان، کالابرگ الکترونیک می‌توانست با خرید هدفمند و تثبیت قیمت کالاهای اساسی، کارآمدی نظام حمایتی را حفظ کند. اما تغییر مسیر به سمت سبد کالا نه تنها این کارآمدی را از بین برده، بلکه اعتماد عمومی و عدالت اجتماعی را نیز با چالش جدی مواجه کرده است.
راه‌حل پیشنهادی مجلس و کارشناسان
- اجرای فوری کالابرگ الکترونیک طبق برنامه هفتم
- وسع‌سنجی دقیق برای حذف یارانه
- شفافیت کامل در تأمین و توزیع منابع
- نظارت مجلس بر اجرای قانون
- تثبیت قیمت کالاهای اساسی در کالابرگ
لازم به توضیح است وزیر تعاون، در سخنان روزهای اخیر خود گفته بود: چیزی که ما نیاز داریم، ثبات در قیمت‌هاست و باید کالابرگ بدهیم.
عبدالمجید شیخی، اقتصاددان در پاسخ به وزیر تعاون به راه دانا گفت: باید به آقای میدری بگویم «جناب وزیر؛ مقدمه ثبات در قیمت‌ها، ثبات در نرخ ارز است. تا وقتی موتور بی‌ثباتی قیمت‌ها یعنی ارز خاموش نشود، کالابرگ هم مؤثر نخواهد بود، چه برسد به سبد کالا که موردی است. با روند فعلی ارز، بزودی بودجه کالابرگ را هم نخواهیم داشت.
شیخی در ادامه خطاب به وزیر افزود: به جای پرداخت سبد کالا و کالابرگ، از غارت قدرت خرید مردم با افت ارزش پول ملی در برابر ارز خارجی جلوگیری کنید. هر فرد بی‌سوادی هم می‌فهمد که اقتصاد ما دلارزده است و ارزش پول ملی و نرخ ارز رابطه‌ای معکوس دارند. شما باید به تکلیف قانونی خود عمل کنید و ارزش پول ملی را بر پایه پشتوانه ذاتی مانند طلا و نقره تثبیت کنید. نرخ ارز بر اساس قیمت فوب (f.o.b.) کمتر از ۱۰ هزار تومان است و باید به همان سطح کاهش یابد. یارانه و کالابرگ ارزانی خودتان باد؛ همه مردم را فقیر کرده‌اید. حالا با چند ریال چه سهمی از قدرت خرید غارت‌شده مردم را می‌خواهید جبران کنید؟
این گفت‌وگو نشان می‌دهد که از نگاه شیخی، ریشه بحران معیشتی نه در ابزارهایی چون کالابرگ و سبد کالاست، بلکه در بی‌ثباتی نرخ ارز و ضعف سیاست‌های پولی دولت است.
کالابرگ یا سبد کالا؟ انتخاب بین عدالت و ناکارآمدی
به گزارش راه دانا؛ تا زمانی که دولت به قانون پایبند نباشد، حذف گسترده یارانه ادامه یابد و سبد کالا جایگزین شود، معیشت ۷ دهک جامعه در خطر است. کالابرگ الکترونیک ابزاری برای مدیریت تورم و حمایت هدفمند بود، اما خلف وعده دولت آن را به جدال سیاسی تبدیل کرده است.
